Stoornissen in het slikproces
Om goed te kunnen eten en drinken is een goede samenwerking tussen lippen, tong, kaken, gehemelte en keel noodzakelijk. De mond moet bij eten en drinken voldoende geopend en gesloten kunnen worden en het gevoel in en rond de mond moet normaal zijn. Het vaste voedsel wordt door de kaken vermalen en de tong transporteert het vocht of de voedselbrok naar de keel.
Het gehemelte sluit de neusweg af. De slikreflex zorgt dat de voedselbrok of het vocht in de slokdarm komt. Tegelijkertijd wordt de luchtpijp afgesloten om verslikken te voorkomen. Via de slokdarm komt het voedsel uiteindelijk in de maag.
Na hersenletsel (bijvoorbeeld CVA, ongeval, tumor), een aandoening van het zenuwstelsel (bijvoorbeeld Parkinson, ALS) of na een operatie in het hoofd- en halsgebied kunnen stoornissen in het slikproces ontstaan. Daarbij loopt bijvoorbeeld speeksel of voeding uit de mond, of het voedsel blijft in de mond plakken. Ook kan vocht of voedsel teruggegeven worden via de neus; of een voedselbrok blijft in de keel hangen en kan niet goed worden doorgeslikt. Er kan vocht of voedsel in de luchtpijp komen; meestal gaat dit gepaard met hevig hoesten en benauwdheid. De gevolgen van slikstoornissen kunnen van medische aard zijn (bijvoorbeeld longontsteking bij vaak en ernstig verslikken), maar kunnen ook tot sociale problemen leiden (bijvoorbeeld bij restaurantbezoek).
Uitgebreid slikonderzoek
De logopedist in een ziekenhuis spoort met een uitgebreid slikonderzoek de oorzaak van de slikstoornis op en stelt vast in welke fase van het slikproces de stoornis optreedt.
Aanvullend kan een onderzoek door een kno-arts en/of een radioloog worden gedaan. Het doel van de logopedische behandeling zal het verbeteren van de verschillende bewegingen in het slikproces zijn. Hiervoor zijn er tal van oefeningen voor tong, lippen en gehemelte.
Daarnaast zal ook het slikken zelf worden geoefend. De logopedist kan adviezen geven over de samenstelling van het voedsel, de houding en eventuele aanpassingen van de beker en het bestek.
De aard en de ernst van de stoornis bepalen de resultaten van de logopedische slikbehandeling.
In sommige gevallen kunnen er blijvende problemen zijn waardoor een andere bereiding van voeding noodzakelijk is en sommige voedingsmiddelen niet meer geschikt zijn om te eten of drinken.
